Het strafrecht heeft als bedoeling de dader van strafbare feiten te straffen en het slachtoffer alsook de gemeenschap enige vorm van vergelding te bieden voor de gepleegde feiten.
Wanneer hij vervolgd en vervolgens veroordeeld wordt, dient de dader uiteraard de link te kunnen leggen tussen de straf en het feit dat die straf hem opgelegd wordt als daadwerkelijke straf voor het misdrijf dat hij gepleegd heeft.
Indien die link vervaagd of uiteindelijk verdwijnt heeft bestraffing uiteindelijk geen enkele zin.
Vergelijk dit maar met het straffen van een kind.
Indien een kind kattenkwaad uithaalt en de ouders hem maar een week later hem hierop aanspreken en eventueel straffen, zal een dergelijke straf helemaal niet of in ieder geval veel minder effectief zijn dan indien dit gesprek onmiddellijk na de feiten plaatsvindt en de straf hem ook alsdan onmiddellijk wordt opgelegd.
Indien er teveel tijd verloopt tussen de gepleegde feiten en het eventueel proces en de bestraffing heeft een bestraffing nog weinig zin.
Er zijn twee belangrijke gevolgen hieraan verbonden.
* De verjaring:
Een eerste, en waarschijnlijk belangrijkste gevolg van een te lange periode tussen het ogenblik van de feiten en eventuele vervolging is dat de strafvordering verjaard wordt.
Dit betekent dat indien er teveel tijd verloopt tussen het plegen van een bepaald misdrijf en het ogenblik waarop vervolging wordt ingesteld, het O.M. deze feiten niet meer voor de rechter kan brengen.
De feiten zijn m.a.w. verjaard.
De verjaringstermijn hangt o.a. meer af van de ernst van de gepleegde feiten.
Daarnaast kan de verjaringstermijn ook verlengd worden door zogenaamde stuiting of schorsing.
De verjaringstermijn in strafzaken is een zeer complexe materie die grondig besproken dient te worden met uw advocaat strafrecht.
* De redelijke termijn in het strafrecht:
Naast de verjaring bestaat ook de figuur van de redelijke termijn in het strafrecht.
In tegenstelling tot de verjaring waarbij eens dat de verjaringstermijn ingetreden is geen vervolging meer mogelijk is, heeft het verstrijken van de redelijke termijn minder dramatische gevolgen.
Dat is nu het verschil met de verjaring.
Wanneer feiten verjaard zijn zal de strafrechter de strafvordering onontvankelijk verklaren en bijgevolg geen uitspraak doen over de zaak.
Wanneer de strafrechter echter van oordeel is dat de redelijke termijn is overschreden, zal hij de feiten wel beoordelen en kan hij nog steeds een straf opleggen.
Wat is nu dan de redelijke termijn in strafzaken?
De vraag of de redelijke termijn in een bepaalde zaak verstreken is, is, in tegenstelling tot de verjaring, een louter subjectief aanvoelen van de rechtbank.
Voor de ene rechter kan een termijn van vijf jaar voor een diefstal redelijk zijn en voor een andere rechter dan niet.
Elke rechter zal zelf in eer en geweten oordelen of voor hem de redelijke termijn overschreden is.
* Gevolgen van het overschrijden van de redelijke termijn in het strafrecht:
Wat is nu het gevolg van het overschrijden van de redelijke termijn?
Wanneer de rechter van oordeel is dat er teveel tijd verstreken is tussen de feiten en het proces, zal hij verplicht daarmee rekening moeten houden bij de bestraffing.
De rechter moet dan alsnog een lagere straf opleggen dan de straf die hij normaal gezien opgelegd zou hebben indien de procesvoering vlotter zou zijn verlopen.
De gevolgen van het overschrijden van de redelijke termijn moeten reëel en meetbaar zijn.
Dit betekent dat de rechter in principe moet aangeven dat indien de redelijke termijn niet zou zijn overschreden, hij zou een zwaardere straf zou hebben opgelegd.
Indien de redelijke termijn aanzienlijk overschreden is kan de rechter zich zelf beperken tot een loutere schuldigverklaring zonder het opleggen van een bepaalde straf.
Deze schuldigverklaring zal echter wel op het strafblad van de beklaagde verschijnen.
* Gevolgen op burgerlijk gebied:
Wanneer de strafvordering verjaard is dient de rechter, zoals hiervoor reeds gezegd, de strafvordering onontvankelijk te verklaren en zal hij geen uitspraak doen over de zaak.
In dat geval, wanneer een slachtoffer zich burgerlijke partij gesteld heeft, en een schadevergoeding vordert, zal hier evenmin een uitspraak over worden gedaan door de strafrechter.
Wanneer echter de strafvordering niet verjaard is doch wel de redelijke termijn overschreden is, zal de strafrechter wel uitspraak moeten doen over de schadevergoeding die het slachtoffer vordert.
Ook dit is een belangrijk verschil tussen de verjaring en het verstrijken van de redelijke termijn in het strafrecht.
Contacteer Peterfreund & Associates, uw advocatenbureau gevestigd in Antwerpen.
Wij antwoorden binnen de 24 uur!