Principe
Eenieder die als verdachte van een misdrijf door de politie wordt verhoord, heeft het recht op de bijstand van een advocaatstrafrecht voor verhoor.
De verdachte kan hier wel uitdrukkelijk afstand van doen.
Indien er geen afstand wordt gedaan, is de politie verplicht om de raadsman van de verdachte het verhoor te laten bijstaan, dan wel een advocaat te laten aanstellen door het Bureau voor Juridische Bijstand.
Rechten
De verdachte die verhoord wordt heeft een aantal rechten.
Deze kunnen als volgt samengevat worden:
Zo hebt u recht op voorafgaand vertrouwelijk overleg en bijstand van een advocaat
Naast het recht op bijstand van een advocaat, hebt u bijvoorbeeld het recht om te zwijgen tijdens het verhoor. De politie mag u vragen stellen, maar mag u niet dwingen om bekentenissen af te leggen of uzelf te beschuldigen. Ze mag geen geweld gebruiken en mag niet beloven dat u vrijgelaten zal worden als u bekentenissen aflegt, of mag niet dreigen u langer vast te houden als u geen verklaring aflegt.
U heeft ook het recht om te vragen dat uw verklaring letterlijk wordt opgenomen in het proces-verbaal.
Waarom een advocaat raadplegen voor bijstand tijdens een verhoor?
Hoewel de advocaat tijdens het verhoor geen actieve rol speelt en dus niet in uw plaats mag antwoorden op vragen van de politie, is het van groot belang u door een advocaat strafrecht te laten bijstaan.
Een advocaat helpt uw rechten tijdens een verhoor optimaal te garanderen. Denk niet dat u geen advocaat nodig heeft omdat u onschuldig bent. Onder druk zegt iemand al eens verwarrende of onware dingen. Een advocaat helpt u een gestructureerde verklaring af te leggen en beschermt u tegen eventuele druk of zelfs geweld van de politie. Alles wat u tijdens een verhoor zegt, wordt immers ook opgeschreven in een proces-verbaal en kan gebruikt worden als bewijs.
Het grootste voordeel van de aanwezigheid van een advocaat tijdens het verhoor is echter de mogelijkheid om een vertrouwelijk overleg te hebben met uw advocaat voor het verhoor wordt aangevat en om het verhoor ook te onderbreken voor een vertrouwelijk overleg tijdens het verhoor.
Indien u dus het gevoel krijgt dat het verhoor verkeerd evolueert, of indien u niet goed weet hoe best op een bepaalde vraag te antwoorden, dan kan het verhoor onderbroken worden.
U krijgt dan de kans om volledig vertrouwelijk, dus zonder de aanwezigheid van de politie, met uw advocaat hierover van gedachten te wisselen.
Daarna kan het verhoor hervat worden.
Wat indien er geen bijstand van een advocaat wordt voorzien?
Helaas mag men er niet van uitgaan dat indien geen advocaat aanwezig is tijdens het verhoor (en er ook geen afstand werd gedaan) het verhoor nietig is.
Zo oordeelde de Rechtbank van Dendermonde in een vonnis van 19 oktober 2020:
“Het recht op een eerlijk proces, gewaarborgd door artikel 6.1 EVRM zoals uitgelegd door het Europees Hof voor de Rechten van de Mens, vereist dat aan een verdachte bijstand van een advocaat wordt verleend tijdens zijn verhoor door de politie, in zoverre hij zich in een bijzonder kwetsbare positie bevindt.
Het recht van verdediging en het recht op een eerlijk proces zijn in de regel geschaad wanneer een verdachte die zich ingevolge zijn vrijheidsberoving in een bijzonder kwetsbare positie bevindt, incriminerende verklaringen aflegt tijdens een politieverhoor zonder mogelijkheid van bijstand door een advocaat. Deze omstandigheid heeft nochtans niet automatisch voor gevolg dat het definitief onmogelijk is om de zaak van die verdachte en vervolgens beklaagde of beschuldigde op eerlijke wijze te behandelen. De rechter kan immers op grond van andere factoren oordelen dat het proces in zijn geheel eerlijk is verlopen.
Voor de rechter kan de beklaagde met de bijstand door een advocaat alle verklaringen die hij nodig acht, afleggen en zijn eerder afgelegde verklaringen verduidelijken, vervolledigen of intrekken. Het is aan de rechter om, na op nauwkeurige wijze te hebben onderzocht of het proces in zijn geheel eerlijk is verlopen, na te gaan of de bewijswaarde van alle hem voorgelegde gegevens aangetast is door het enkele feit dat bepaalde verklaringen tijdens het onderzoek zijn afgelegd zonder naleving van de cautieplicht of zonder bijstand door een advocaat en, in voorkomend geval, te beslissen tot de uitsluiting van deze bewijsmiddelen. Daarbij dient de rechter in het bijzonder na te gaan of de afwezigheid van die waarborgen ertoe heeft geleid dat het zwijgrecht van de verdachte werd miskend of dat hij verklaringen onder dwang of ongeoorloofde druk heeft afgelegd.
De onrechtmatigheid van het bewijs vanwege het afleggen door een verdachte van verklaringen zonder bijstand van een advocaat of met miskenning van zijn zwijgrecht leidt niet tot de niet-ontvankelijkheid van de strafvordering, maar enkel tot de gebeurlijke uitsluiting van dit bewijs.”
Wanneer u dus uitgenodigd wordt voor een verhoor, raadpleeg dan zeker eerst een advocaat voor verhoor!
Heeft u vragen over dit artikel of over strafrecht in het algemeen? Contacteer Peterfreund & Associates, uw strafpleiter in Antwerpen!
