Opmerkelijk artikel deze week in de pers. De eerste voorzitter van het Hof van Beroep te Antwerpen stelt de gerechtelijke achterstand aan de kaak en wijst in de richting van de advocaten. Volgens de voorzitter van het Hof zouden advocaten mee de gerechtelijke achterstand (o.a. in bouwzaken) veroorzaken door te snel hoger beroep aan te tekenen.
De oplossing, volgens de voorzitter van het Hof, zou erin kunnen bestaan advocaten die het hoger beroep ‘misbruiken’, bijvoorbeeld door de procedure te rekken, te bestraffen.
Een dergelijke maatregel druist in tegen alle principes van ons rechtstelsel, niet in het minst tegen het basisbeginsel, met name dat de advocaat zijn cliënt vertegenwoordigt en in diens belang optreedt.
Er wordt uiteraard niet betwist dat er sprake is van een aanzienlijke gerechtelijke achterstand, ondermeer, doch niet exclusief, in bouwzaken, deze achterstand heeft echter tal van oorzaken.
In de eerste plaats wordt in het bouwrecht veel geprocedeerd, omdat een procedure nu eenmaal vaak de enige mogelijkheid is om alle partijen te verplichten mee te werken aan een tegensprekelijke expertise.
Een bouwproject is immers vaak een complexe aangelegenheid met tal van partijen (bouwheer, hoofdaannemer, onderaannemers, architecten…) die allen hun aansprakelijkheid kunnen en zullen betwisten wanneer zich een probleem stelt.
Het volstaat dan dat één enkele partij zou weigeren mee te werken aan een minnelijke oplossing om het beslechten van een geschil onmogelijk te maken. De aanstelling van een gerechtsdeskundige is dan vaak de enige oplossing.
In België wordt er, gelukkig voor onze economie, nu eenmaal veel ge- en verbouwd zodat het niet onlogisch is dat het aantal bouwzaken toeneemt.
Het is evident dat de gespecialiseerde advocaat in het kader van een bouwzaak zijn cliënt zo best mogelijk zal adviseren om diens belangen te vrijwaren. Het aantekenen van hoger beroep tegen een eventueel negatief vonnis hoort daar nu eenmaal bij.
Reeds filters om zwaar misbruik tegen te gaan
In geval van flagrant misbruik, beschikt de rechtbank alvast over voldoende mogelijkheden om een partij, die procesmisbruik begaat en zo gerechtelijke achterstand bewerkstelligt, te straffen (denk maar aan het opleggen van een verhoogde rechtsplegingsvergoeding of het toekennen van een schadevergoeding wegens tergend en roekeloos hoger beroep).
Het vervallen in een systeem waar de gespecialiseerde advocaat (zij het in bouwrecht of betreffende eender welke andere materie) gestraft wordt voor het aantekenen van hoger beroep, is bijzonder nefast voor ons rechtstelsel.
Ik ga er immers van uit dat de eerste voorzitter van het Hof niet wil vervallen in Amerikaanse toestanden waar advocaten verplicht worden om zich tegen alle mogelijke risico’s aanvullend te verzekeren. Dit vertaalt zich immers in hogere kosten voor de cliënt waarmee de toegang tot het recht wordt bemoeilijkt en waardoor procederen een voorrecht wordt van de meest gegoeden in de maatschappij.
