Als strafrechtadvocaat word ik regelmatig geconfronteerd met ingewikkelde dossiers.
In dergelijke dossiers heeft de cliënt er alle belang bij dat de verdediging grondig gevoerd wordt.
Deze verdediging kan zich situeren op twee vlakken.
Enerzijds dient een verweer uiteraard feitelijk gevoerd te worden.
Het komt de advocaat strafrecht dan ook toe om de rechtbank te trachten te overtuigen van de onschuld van zijn cliënt.
Maar hier blijft het niet bij. Tegenwoordig zijn ook proceduregels bijzonder belangrijk.
Hierna zullen twee belangrijke beginselen worden besproken, enerzijds het non bis in idem beginsel en anderzijds de figuur van de opslorping.
Non bis in idem:
Het non bis in idem beginsel of vaak ne bis in idem kan in het strafrecht moeilijk overbelicht worden.
Principe:
Het non bis in idem principe is op zich eenvoudig uit te leggen.
Iemand kan nooit twee keer voor hetzelfde vervolgd laat staan gestraft worden.
In juridische taal spreekt men vaak ook van het rechterlijk gewijsde van een uitspraak.
Wie bij een definitief vonnis veroordeeld of vrijgesproken werd kan in de toekomst niet opnieuw vervolgd worden wegens hetzelfde feit.
Hoewel dit principe bijzonder belangrijk is, moet men vaststellen dat er in de wet bijzonder weinig hierover geschreven staat.
Er is enkel sprake van een uitdrukkelijke bepaling in het kader van het Hof van Assisen.
Conform artikel 360 van het Wetboek van Strafvordering kan een beschuldigde die door een Hof van Assisen vrijgesproken is niet meer vervolgd worden wegens dezelfde feiten ongeacht de juridische omschrijving daarvan.
Internationale bronnen:
Wie een basis zoekt voor het non bis in idem beginsel kan ook zijn gading terugvinden in artikel 4 van het 7de aanvullende protocol bij het Europees Verdrag voor de rechten van de mens en artikel 14 van het IVBPR.
Ook de verdragen van Schengen zijn in dat verband belangrijk.
Vereisten:
Opdat een vervolging uitgesloten kan worden op grond van een non bis in idem beginsel moet de vroegere uitspraak aan een aantal voorwaarden voldoen.
Deze voorwaarden zijn de volgende:
- Er moet sprake zijn van een strafrechtelijke uitspraak (in tegenstelling tot een loutere disciplinaire of administratieve uitspraak).
- Deze beslissing moet gaan over de grond van de zaak.
- De beslissing moet definitief zijn.
- De beslissing moet uitgaan van een Belgische Strafrechter.
Deze laatste voorwaarde moet evenwel genuanceerd worden nu er in het kader van de afspraken binnen Schengen ook aandacht besteed werd aan het non bis in idem beginsel van rechtscolleges uit de lidstaten.
Bijkomende voorwaarden:
Om met succes het non bis in idem beginsel op te werpen moet behalve wat de voorwaarden van de vroegere uitspraak betreft voldaan zijn aan twee bijkomende voorwaarden met name:
- Het moet gaan om dezelfde persoon;
- Het moet gaan om hetzelfde feit;
De opslorping:
Naast het non bis in idem beginsel is ook het beginsel van de opslorping van groot belang voor elke advocaat Strafrecht.
Hoewel deze term klinkt alsof het afkomstig is van de culinaire wereld, gaat het wel degelijk om een juridische term.
Artikel 65 Sv.:
Artikel 65 van het Wetboek van Strafvordering bepaalt:
“Wanneer een zelfde feit verscheidene misdrijven oplevert of wanneer verschillende misdrijven die de opeenvolgende en voortgezette uitvoering zijn van een zelfde misdadig opzet, gelijktijdig worden voorgelegd aan een zelfde feitenrechter, wordt alleen de zwaarste straf uitgesproken.
Wanneer de feitenrechter vaststelt dat misdrijven die reeds het voorwerp waren van een in kracht van gewijsde gegane beslissing en andere feiten die bij hem aanhangig zijn gemaakt en die, in de veronderstelling dat zij bewezen zouden zijn, aan die beslissing voorafgaan en samen met de eerste misdrijven de opeenvolgende en voortgezette uitvoering zijn van een zelfde misdadig opzet, houdt hij bij de straftoemeting rekening met de reeds uitgesproken straffen. Indien deze hem voor een juiste bestraffing van al de misdrijven voldoende lijken, spreekt hij zich uit over de schuldvraag en verwijst hij in zijn beslissing naar de reeds uitgesproken straffen. Het geheel van de straffen uitgesproken met toepassing van dit artikel mag het maximum van de zwaarste straf niet te boven gaan.”
Als advocaat strafrecht krijgen wij vaak te maken met dossiers waarbij vastgesteld kan worden dat iemand veroordeeld wordt voor dezelfde feiten in een bepaalde periode.
Stel dat iemand verdacht wordt van drugshandel in 2021 en diens naam tegelijkertijd opduikt in een ander dossier waarvan de feiten zich afgespeeld hebben eind 2020.
Het kan perfect gebeuren dat het dossier uit 2020 en dat uit 2021 voorgelegd worden aan twee verschillende rechters.
Dit zal met name het geval zijn wanneer bepaalde feiten zich afspelen in vb. Antwerpen terwijl andere feiten zich afgespeeld hebben in Gent.
Stel dat de feiten uit 2021 begaan werden in Antwerpen en de Antwerpse rechter hierover een uitspraak velt op 15 november 2021 en de beklaagde veroordeeld tot een gevangenisstraf van één jaar.
Wanneer de rechter uit Gent zich zal uitspreken over de feiten die plaatsgevonden hebben eind 2020, zal de Strafpleiter van de verdachte kunnen pleiten dat er sprake is van eenheid van opzet en dat de feiten uit 2020 en 2021 beschouwd moeten worden als de voortzetting van hetzelfde misdrijf.
Indien de rechter de advocaat volgt, zal de rechter bij het bepalen van de strafmaat hiermee rekening houden.
De rechter kan zelfs beslissen om de verdachte enkel schuldig te verklaren en geen bijkomende straf op te leggen.
Heeft U vragen over strafrecht?
Contacteer Peterfreund & Associates, uw advocaat in Antwerpen
