Nieuwe regels buitencontractuele aansprakelijkheid in België: wat verandert er?

Op 1 januari 2025 treedt in België het nieuwe Boek 6 van het Burgerlijk Wetboek in werking. Dit boek hervormt grondig het recht van de buitencontractuele aansprakelijkheid – een domein dat al decennialang vooral op rechtspraak en rechtsleer steunde. Wat verandert er precies? En wat betekent dit voor bedrijven en burgers?

Wat is buitencontractuele aansprakelijkheid?

Buitencontractuele aansprakelijkheid – ook wel aansprakelijkheid uit onrechtmatige daad genoemd – ontstaat wanneer iemand schade veroorzaakt aan een ander zonder dat er een contractuele band tussen beide partijen bestaat. Denk aan verkeersongevallen, schade door burenhinder of foutieve adviezen van derden.

Tot nu toe werd dit geregeld in enkele artikelen van het Oud Burgerlijk Wetboek (art. 1382 e.v.), maar die waren summier en verouderd. De rechtspraak moest veel invullen. Dat verandert met de invoering van Boek 6.

Waarom deze hervorming?

De wetgever wil meer duidelijkheid, voorspelbaarheid en coherentie brengen in het aansprakelijkheidsrecht. De nieuwe regels codificeren bestaande rechtspraak, maar voeren ook enkele belangrijke nieuwigheden in. Bovendien sluiten ze beter aan bij andere rechtsgebieden zoals het contractenrecht (Boek 5).

Belangrijkste wijzigingen op een rij

1. Duidelijke structuur en definities

Boek 6 definieert duidelijk wat een fout is, wanneer schade vergoedbaar is, en hoe het oorzakelijk verband beoordeeld wordt. Hierdoor wordt het recht toegankelijker en transparanter, ook voor niet-juristen.

2. Objectieve aansprakelijkheid wordt bevestigd

Bepaalde vormen van objectieve (risico-)aansprakelijkheid, zoals die van ouders voor hun kinderen of van eigenaars voor hun dieren, worden wettelijk bevestigd en uitgewerkt.

3. Aansprakelijkheidsbeperking wordt mogelijk

Boek 6 maakt het uitdrukkelijk mogelijk om aansprakelijkheid contractueel of buitencontractueel te beperken of zelfs uit te sluiten, tenzij bij opzettelijke fout of schade aan de lichamelijke integriteit. Dit opent perspectieven voor bedrijven die hun risico’s willen beheren.

4. Billijkheidscorrectie en schadebegroting

Rechters behouden de mogelijkheid om op grond van billijkheid schadevergoeding aan te passen, zeker in complexe of delicate gevallen. Ook de regels rond schadebegroting worden verduidelijkt, onder andere voor morele schade en toekomstige schade.

5. Burenhinder krijgt aparte regeling

De leer van abnormale burenhinder, tot nu toe ontwikkeld in de rechtspraak, krijgt een wettelijke basis. Dat biedt rechtszekerheid bij conflicten over geluid, geur, schaduw, enzovoort.

Wat betekent dit voor bedrijven?

Voor ondernemingen betekent deze hervorming enerzijds meer rechtszekerheid, maar ook nood aan contractuele voorzorg. Het wordt essentieel om:

• Aansprakelijkheidsclausules scherp te formuleren;
• De verzekeringspolissen te herevalueren;
• Contracten te herbekijken in het licht van de nieuwe uitsluitingsmogelijkheden.

Bovendien kunnen bedrijven nu in meer gevallen vooraf afspraken maken over beperkingen van aansprakelijkheid, wat vooral in B2B-contexten belangrijk is. Voor alle vragen omtrent aansprakelijkheid kunt u zich wenden tot een advocaat aansprakelijkheidsrecht.

Conclusie

De hervorming van het buitencontractuele aansprakelijkheidsrecht is een mijlpaal in het Belgische privaatrecht. Voor iedereen – van burger tot ondernemer – is het belangrijk om zich goed te informeren over deze veranderingen. Juridische bijstand zal nodig zijn om bestaande documenten en praktijken aan te passen aan het nieuwe wetboek.

Heeft u vragen? Contacteer Peterfreund & Associates, uw advocaat in Antwerpen.