Overeenkomstenrecht

Nieuw Boek 5 Burgerlijk Wetboek:

Sinds 1 januari 2023 is het nieuwe boek 5 van het Burgerlijk Wetboek van kracht.

Dit boek 5 omvat regels over het zogenaamde verbintenissenrecht.

Dit zijn regels die gelden bij het aangaan van overeenkomsten of contracten tussen partijen.

Hoewel dit boek 5 grotendeels de regels van het oud B.W. overneemt zijn er ook een aantal nieuwigheden.

Eén van deze nieuwigheden is de zogenaamde imprevisieleer.

Wat is imprevisie?

Voor degene die het Frans machtig zijn is het een koud kunstje te begrijpen wat imprevisie betekent.

Imprevisie is hetzelfde als onvoorzienbaarheid.

Partijen die overeenkomsten aangaan voorzien meestal een aantal potentiële moeilijkheden waarover afspraken gemaakt worden.

Het is echter schier onmogelijk om in een contract alle mogelijke potentiële problemen en moeilijkheden te voorzien.

Dit werd bijzonder duidelijk na het uitbreken van de Corona crisis.

Mensen werden geconfronteerd met nooit geziene problemen.

Contracten waren hier absoluut niet op voorzien.

Rechtbanken werden op een gegeven ogenblik overstelpt met procedures over de gevolgen van de Coronacrisis.

De rechters dienen dan terug te grijpen naar bepaalde regels van het Burgerlijk Wetboek maar ook deze regels waren absoluut onvoldoende.

Meestal probeerde één van de partijen zich te beroepen op overmacht om op deze manier de verbintenissen die volgens het contract dienen uitgevoerd te worden maar quasi onmogelijk waren niet meer te moeten uitvoeren.

Overmacht is echter iets anders dan imprevisie.

Bij overmacht moet er in principe sprake zijn van absolute onmogelijkheid om de verbintenis uit te voeren.

Maar hoe zit het dan wanneer de uitvoering van een verbintenis wel nog mogelijk is maar aanzienlijk  bemoeilijkt wordt door bepaalde omstandigheden.

In dat geval kan er gesproken worden van imprevisie.

Nieuwe wettelijke regeling:

De imprevisieleer is thans uitdrukkelijk opgenomen in het boek 5 van het B.W. met name in artikel 74.

Artikel 74 heeft het over de zogenaamde verandering van omstandigheden.

Conform artikel 5.74 van het B.W. kan de schuldenaar vragen om het contract te heronderhandelen bij gewijzigde omstandigheden.

Artikel 5.74 B.W. voorziet in de volgende 5 toepassingsvoorwaarden:

• Er moet sprake zijn van een verandering van omstandigheden die de uitvoering van het contract buitensporig bezwaart. De uitvoering van het contract kan dan niet redelijkerwijze worden geëist.
• De verandering was onvoorzienbaar bij de contractsluiting.
• De verandering is ontoerekenbaar aan de schuldenaar.
• De schuldenaar heeft het risico niet voor zijn rekening genomen.
• De wet en het contract hebben die mogelijkheid niet uitgesloten.

Rol van de rechter:

Nog steeds volgens artikel 5.74 B.W. kan de rechter bij mislukking van de heronderhandelingen binnen een redelijke termijn op verzoek van één van de partijen het contract aanpassen met hertgeen partijen redelijkerwijze zouden zijn overeengekomen bij de contractsluiting indien zij rekening zouden hebben gehouden met de verandering van omstandigheden.

De rechter kan echter het contract geheel of gedeeltelijk beëindigen.

Deze nieuwe regeling zal partijen er hopelijk toe brengen om sneller rond de onderhandelingstafel te gaan zitten wanneer er sprake is van gewijzigde omstandigheden.

Indien U vragen heeft over dit artikel of over het verbintenissenrecht / contractenrecht in het algemeen?

Contacteer Peterfreund & Associates uw advocaat te antwerpen.

PRINCIPE:

Het Belgische recht kent talloze verjaringstermijnen.

De verjaringstermijn heeft tot doel om partijen in een geschil een zekere rechtszekerheid te geven.

Immers zou het niet billijk zijn dat een partij die een bepaalde vordering heeft, deze onbeperkt in de tijd zou kunnen uitvoeren en dit als een soort van “Zwaard van Damocles” over de schuldenaar zal blijven hangen.

CORRECTIEMECHANISME:

Er bestaan echter een aantal correctiemechanismen die de verjaring stuiten of schorsen.

De stuiting van de verjaring heeft tot gevolg dat de verjaringstermijn opnieuw begint te lopen.

De schorsing van de verjaringstermijn betekent dat de verjaringstermijn gedurende een bepaalde periode niet verder loopt.

Wanneer de schorsende gebeurtenis ophoudt, zal de verjaring dan ook gewoonweg verder lopen.

De oorzaken die de verjaring stuiten worden voorzien door artikel 2244 Ger. W.

Dit artikel luidt als volgt:

“Een dagvaarding voor het gerecht, een bevel tot betaling, een aanmaning tot betaling als bedoeld in artikel 1394/21 van het Gerechtelijk Wetboek of een beslag, betekend aan hem die men wil beletten de verjaring te verkrijgen, vormen burgerlijke stuiting.”

Artikel 1394/221 Ger. W. heeft betrekking op een aanmaning tot betaling betekend door een gerechtsdeurwaarder in het kader van een invordering van onbetwiste geldschulden.

Een bijzondere vorm van stuiting is de erkenning van aansprakelijkheid.

In dat geval wordt de verjaring ook gestuit.”

TOEPASSING:

Het Hof van Beroep te Antwerpen diende zich onlangs uit te spreken over een vordering ingesteld door de Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening (RVA) tot terugvordering van onrechtmatige ontvangen werkloosheidsuitkeringen.

De RVA had geen aanmaningen gestuurd doch had de “werkloze” afbetalingstermijnen gevraagd.

Het Hof van Beroep oordeelt als volgt:

“In casu beslist de Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening (RVA) tot terugvordering van de door appellante onrechtmatig ontvangen werkloosheidsuitkeringen.  De verjaringstermijn wordt niet gestuit bij gebreke aan aanmaning, ingebrekestelling, dagvaarding voor het gerecht, bevel tot betaling, etc..  conform de bepalingen van artikel 2244 B.W. respectievelijk 1394/21 Ger. W.

Wel kan overeenkomstig artikel 2248 B.W. stuitende werking worden toegekend aan de erkenning van de schuld die blijkt uit de aanvraag van afbetalingstermijnen.”

M.a.w. bevestigt het Hof van Beroep dat niet alleen een effectieve betaling doch ook de vraag om afbetalingsfaciliteiten een stuitende werking heeft.

Wanneer U geconfronteerd wordt met een oude schuld dat plots ingevorderd wordt, dient U dan ook dubbel voorzichtig te zijn met de manier waarop U hierop reageert.

Het is dan ook altijd aan te raden om een gespecialiseerde advocaat hierover te raadplegen.

Heeft U vragen over burgerlijk recht en overeenkomstenrecht in het algemeen of de verjaring in het bijzonder?

Contacteer Peterfreund & Associates, uw advocaat gevestigd in Antwerpen.

Bij wet van 1 september 2004 werd een afdeling IV ingevoegd in het Burgerlijk Wetboek met name de artikelen 1649Bis tot 1649Octies.

Deze artikelen biedt aan de consument een zekere mate van bescherming wanneer deze van een professionele verkoper consumptiegoederen aankoopt.

DEFINITIES:

Artikel 1649bis  B.W. definieert de relevante begrippen.

Zo is volgens het Burgerlijk Wetboek een consument iedere natuurlijke persoon die handel voor doeleinden die geen verband houden met zijn beroepsactiviteit of zijn commerciële activiteit.

De verkoper is iedere natuurlijke persoon of rechtspersoon die consumptiegoederen verkoopt in het kader van zijn beroepsactiviteit of zijn commerciële activiteit en consumptiegoederen zijn alle roerende lichamelijke goederen behalve:

• Goederen die in uitvoering van een beslag of anderszins gerechtelijk zijn verkocht.
• Water en gas die niet marktklaar zijn gemaakt in een bepaalde volume of in een bepaalde hoeveelheid.

GARANTIETERMIJN:

Conform artikel 1649ter B.W. moeten consumptiegoederen in overeenstemming zijn met de overeenkomst.  Dit betekent dat deze moeten overeenstemmen met de beschrijving ten tijde van de verkoop, geschikt moeten zijn voor elk bijzonder door de consument gewenste gebruik dat deze aan de verkoper bij het sluiten van de overeenkomst heeft medegedeeld, geschikt zijn voor het gebruik waartoe goederen van dezelfde soort gewoonlijk dienen en de kwaliteit en prestaties bieden die voor goederen van dezelfde soort normaal zijn.

De wet bepaalt uitdrukkelijk dat de verkoper ten aanzien van de consument aansprakelijk is voor elk gebrek aan overeenstemming dat bestaat bij de levering van de goederen en dat zij gemanifesteerd binnen een termijn van 2 jaar te rekenen vanaf de voornoemde levering.

BIJZONDER VRAAGSTUK:

Wat wanneer een verkoper andere goederen verkoopt dan deze die hij gewoonlijk verkoopt.

Men kan zich de vraag stellen of de bepalingen van de wet van toepassing zijn voor alle goederen die  een professionele verkoper verkoopt.

In dat geval maakt het niet uit of het gaat om goederen die de verkoper gewoonlijk verkoopt dan wel goederen die ze niet in principe niet verkoopt.

Om één en ander concreet te maken kan het voorbeeld worden gegeven van een autoverkoper die aan een klant eenmalig ook een geluidsinstallatie verkoopt.  Zal de autoverkoper gebonden zijn aan de bepalingen van de wet op de consumentenkoop?

Dit vraagstuk werd beantwoord door het Hof van Beroep in een recent arrest van 30 juni 2020.

In het arrest stelt het Hof van Beroep uitdrukkelijk dat voor de definitie van het begrip verkoper  in de raam van de consumentenkoop enkel vereist is dat de verkoop geschiedt in het kader van een commerciële activiteit van de verkoper.

M.a.w. is het niet vereist dat de gewoonlijke activiteit van de verkoper betrekking heeft op het goed dat verkocht werd.

Het Hof van Beroep stelt uitdrukkelijk dat het feit dat de verkoper geen expert is geen enkele rol speelt.

M.a.w. bevestigt het Hof van Beroep de stelling in de rechtspraak dat de wet op de consumentenkoop van toepassing is van zodra er sprake is van een verkoop door een professionele verkoper aan een consument.

Over welke goederen het gaat is irrelevant evenals de vraag of de verkoper gewoonlijk dergelijke goederen aan consumenten verkoopt.

Heeft U vragen over goederenrecht of overeenkomstenrecht?

Neem dan snel contact op met Peterfreund & Associates, uw advocaat in Antwerpen.